Ярыш арты ярыш…

Күптәнге танышым, “Шәһри Казан “ газетасының баш мөхәррире Радик дусның “Түз инде, Нурзада абый , түз” дигән йөрәккә ятышлы сүзләре янә күңелемне күтәреп җибәргәндәй булды. Тормышымда борчулы вакыйгалар булып алса да, күңелем үсмәсә дә, кулыма каләм алмый булдыра алмадым. Сәбәбе – өч атна дәвамында рәттән районыбызда балалар арасында танылган шәхесләребез истәлегенә ярышлар уздырып, алар турында истәлекләребезне барлап, арабыздан киткәннәренә хәйран вакыт узса да, янә аларны үз арабызга кайтардык.
Бәйгебезнең беренчесе Яңгул илендә узды. Арабыздан 30 ел элек киткән булса да, баһадир көрәшчебез Габделфәрт Рәфыйковны авылдашлары онытмый. Энеләре Илдар, Илһам тырышлыгы белән ярышларыбыз дәвам итә. Рәхмәт ярдәм кулы сузучы “Яңа тормыш” җәмгыятенә, “Ива — мебель” берләшмәсенә, авылның шәхси эшмәкәре Марат Әшрәфҗановка. Бу бәйгедә дә ул шәхсән үз исеменнән чемпионнарны бүләкләп чыкты. Менә шулай итеп, Рәфыйковлар династиясе үз батырлыкларын дәвам итәләр. Илдар Габделбәр улы үзе Татарстанның спорт остасы исемен лаеклы йөртсә, улы Руслан инде дөнья чемпионы дәрәҗәсенә күтәрелде. Аның игезәк уллары да келәмдә. Энесе Илһам да үз вакытында Татарстан ярышларының купсанлы призеры булган көрәшче. 2012 елгы яшьләр арасында узган бәйгенең батырлары белән дә танышып үтик инде. Солтан Әшрәфҗанов — Яңгул-25 кг., Муса Фәйзрахманов — Арбор-28 кг., Даян Әхмәдуллин — Балтач-30 кг., Тимур Хәбибрахманов — Яңгул-32 кг., Әмирхан Сафиуллин — Яңгул-33 кг., Юныс Ибраһимов — Кукмара-36 кг., Арсений Дмитриев — Кукмара-40 кг., Рүзәл Галимуллин — Смәел-45 кг., Ильяс Нәбиев — 50 кг., Билал Галимуллин — Бөрбаш-55 кг., Рәмис Рәхимов, Рүзәл Хуҗин — икесе дә Кукмарадан-60 һәм аннан югары кг.да.
Икенчесе районыбызның гына түгел, республикабызның татар көрәшенә нигез салучыларның берсе булган, РСФСРның спорт остасы, атказанган тренер Васыйл Гарифуллин истәлегенә ярышлар булды. Күрше районнарыбызның барысында да ярыш узганлыктанмы, ярышыбыз бераз моңсурак халәттә узган кебек тоелды минем үземә. Шулай да, 54 көрәшче катнашында узган ярышыбызның матур мизгелләре дә аз булмады кебек. Тимирязев исемендәге җәмгыять, мәктәп коллективы, спорт оешмалары бердәмлеге белән бар да үз урыннарын тапты. Котлауларны, җыр-биюләрне, бүләкләүләрне әйтүем инде. Махсус бүләкләре белән килгән кызы Ландышка, “Хезмәт” газетасы мөхәррире Вакыйф Зәкиевка, даими иганәчебез Илшат Шакировка да олы рәхмәтебезне җиткерәбез. Менә алар чемпионнарыбыз: Кәрим Галимҗанов — 30 кг., Рәмис Шәрипов — 30 кг.нан югары.. — икесе дә Нормадан. Фирдәвес Гыйбадуллин – Бөрбаш — 40 кг., Рүзәл Галимуллин — Смәел — 45 кг., Солтан Хакназаров — Яңгул-50 кг.. Кәрим Фазылҗанов — 55 кг., Әхәт Әскәров — Арбор-60 кг.. Ислам Йосыпов — Чепья-65 кг., Аяз Йосыпов – Пыжмара-70 кг., Раяз Нәбиев — Балтач-75 кг., Аяз Хәйретдинов — Балтач-80 кг., Равшан Галиев -Шеңшеңәр-авыр үлчәүдә.
Өченчесе бөек шагыйребез Габдулла Тукай истәлегенә узучы ярышлар булды. Республикабызда узган Тукай көннәрен без ел да шушы ярышыбыз белән йомгаклап куябыз. Иң зур тарихлы безнең бу ярышыбыз. Еллар узу белән җитәкчеләребез дә алмашып торды. Ходайның рәхмәте белән, барысы да игелекле җитәкчеләр булдылар тагын. Заманның нинди генә авырлыкларын күрергә туры килмәде безгә ул чорларда. Тырыштык, бетермәдек ярышны. Быелгы яңа җитәкчебез дә бик итагәтьле кеше булып чыкты. Ильтимат Фарух улы безне бик җылы итеп каршы алды, шулай ук озатып калды. Шулай итеп Тукай исемендәге хуҗалык призларына узган ярышларыбызның җиңүчеләре булып түбәндәгеләр танылды. Рамазан Нигьмәтуллин-Сосна-25 кг., Муса Фәйзрахманов-Арбор-28 кг.. Сәлим Шакиров-Арбор-32 кг.. Тимур Хабибрахманов-Яңгул-33 кг.. Самир Ахунов-Арча-36 кг., Фирдүс Гыйбадуллин-Бөрбаш-40 кг., Рүзәл Галимуллин-Смәел-45 кг., Глеб Мартынов-Чепья-50 кг., Ислам Галиев-Балтач-55 икг., Сөләйман Галимов-Бөрбаш-60 кг., Алан Зиятдинов-Арча- югары үлчәүдә. Татар көрәшенә кечкенәләрне тарту максатыннан бу ярышта 2017 елгыларны да көрәштереп карадык. Чепьядан Ришат Леонтьев чемпион булды.

Нурзада Сәмигуллин. Балтач бистәсе.

Көрәшнең нигез ташы Бөрбашта

Көрәшнең нигез ташы Бөрбашта.

“Нинди генә ярыш оештырсак та, безнең балаларыбыз, аның нинди хөрмәттән оештырылганын белеп кайтырга тиеш. Без узебезнең келәм батырларын һич тә онытырга тиеш түгел, шуңа да балаларыбыз куңеленә алар турында күбрәк информация сендерергә тиешбез”. Шушы көннәрдә генә Бөрбаш авылында оештырылган ярышта, район көрәш федерациясе рәисе Фәнис Шәрипов тренерларыбыз алдына зур бурычлар куеп, бу сүзләренә кире әйләнеп кайтты.

Чыннан да, авылның бертуган Шакировлары белән чын мәгьнәсендә горурланулыгы бар шул. Бертуган Дамир, Рафаэль, Наил, Фидаил, Сәет Шакировлар заманында якын-тирә авыл Сабантуйларын дер селкетеп торган шәхесләр булдылар бит. Ә менә Фидаилләре исә авыл, район Сабантуйлары белән генә чикләнмичә, республика, Рәсәй күләмендә ярышларда бил алышып, легендар көрәшчегә әйләнгән батыр булып танылды.

Шулай итеп, батырыбызның тормыш юлы турында күп сөйләнде ачылыш вакытында. Яшь көрәшчеләребез дә Татарстанның атказанган спорт остасы, дөнья чемпионы Айдар Хәйретдиновның, аның абыйларының чыгышларын тын да алмый тыңлап тордылар. Айдар Фоатовичның шушы авылда үсеп, тормыш юлын Арборда дәвам иткән остазы Татарстанның атказанган тренеры Дамир Гобәйдуллинны 65 яшьлек юбилее белән котлавы да көчле алкышларга күмелде. Республикабызның көрәш федерациясенең башкарма директоры РСФСРның спорт остасы Марсель Таһиров та бу авылның татар көрәше дөньсында төп нигезе булып, аерым урын алып торуын ассызыклады.

Татарстанның атказанган, РСФСРның спорт остасы, республикабызның иң дәрәҗәле, герой шагыйребез Муса Җәлил истәлегенә оештырылучы турнирның 6 мәртәбә җиңүчесе Фидаил Нури улы Шакиров истәлегенә оештырылган турнирыбыз, елдагыча, зур күтәренкелек белән узып китте. Бу урында “Бөрбаш” җәмгыяте рәисе Рафис Солтановка бихисап рәхмәт сүзләребезне җиткерәсебез килә. Сонгы елларда җиңүчеләребезгә тапшырыла торган приз фондын да башкалардан арттырып, ярышка кагылышлы бар чыгымнарны җәмгыять үз өстенә алды. Шунлыктанмы, муллык белән узучы бу ярышка балаларыбыз да килергә атлыгып торалар.

Ел да һәр ярышның бер истә кала торган ягы була инде ул. Менә бу ярыш та беренче-икенче урыннарга дәгьва кылучы ике егетебезнең – Балтачтан Баязит Мөхәммәтгалиев белән Чепьядан Хәлил Леонтьевның травма алулары күңелләребезне бераз борчуга салган иде. Шулай да, аларның икесенен дә призлы урыннарга эләгүе тагын күңелләребезгә җылы йөгертте. Батыр ярасыз булмый да инде ул…

Әле чакырылган кунакларыбыз да килгән булса, гомумән, ниләр булган булыр иде, белмибез. Ул көнне барлык күршеләребез дә үзләрендә ярыш оештырган булып чыктылар. Шулай итеп, бил алышкан 2010 елгы 73 көрәшче арасында түбәндәгеләр җиңүче булып танылдылар.

25 кг.га кадәр-Солтан Әшрәфҗанов, Данияр Камалетдинов/икесе дә Яңгулдан/, Рүзәл Хатимов , Әмирхан Гыйбадуллин/икесе дә Бөрбаштан/.

32 кг.да-Даян Әхмәдуллин/Балтач/, Тимур Хабибрахманов/Яңгул/, Азат Галиев/Салавыч/, Муса Фәйрахманов/Арбор/.

36 кг.да-Наил Сафиуллин/Пыжмара/, Роман Прокопьев/Чепья/, Риназ Сабиров, Юныс Ризванов/икесе дә Балтачтан/.

40 кг.да-Азат Галимов/Арбор/, Рүзәл Камалов/Бөрбаш/, Инзил Габделбәров/Балтач/, Хәлил Леонтьев/Чепья/.

45 кг.да- Рүзәл Галимуллин/Смәел/, Ислам Галиев/Балтач/, Солтан Әхмәдуллин/Норма/, Гадел Хөсенов/Бөрбаш/.

50 кг.да- Билал Галимуллин/Бөрбаш/, Азамат Шакиров/Смәел/, Ирек Бикбов/Чепья/, Илдан Батыршин/Шеңшеңәр/.

55 кг.да-Денис Яковлев/Урта Көшкәт/, Данияр Маннапов/Салавыч/, Рәсүл Шәйхиев/Арбор/, Йосыф Ризванов/Балтач/.

60 кг.да- Әхәт Әскәров/Арбор/, Ильяс Фәхретдинов/Пыжмара/, Айзат Низамов/Арбор/.

65 кг.да- Мөхәммәт Гөбәйдуллин, Гадел Галимбеков, Рүзәл Нурисламов/өчесе дә Бөрбаштан/.

75 кг.да- Алмаз Хәйретдинов, Раяз Нәбиев/икесе дә Балтачтан/, Әнәс Мифтахов/Арбор/, Рәсүл Гыймадиев/Бөрбаш/.

 75 кг.нан югары үлчәүдә-Тимур Әхмәтханов/Карадуган/, И лназ Гарифуллин/Шеңшеңәр/, Раяз Габдуллин/Салавыч/, Әсхәт Габделхәев/Балтач/.

Сонгы вакытта, балаларын көрәшкә җәлеп итү максатыннан, кайбер әтиләр дә финанс ярдәме күрсәтергә теләк белдерә башладылар. Яңгулдан Марат Әшрәфҗанов, Бөрбаш Сәрдегәненнән Расих Хәтимов әнә шундыйлардан. Менә бу ярышта да Расих Хәтимов ярдәме белән 2014 елгы балалар арасында 40 һәм 55 килограмм авырлыкларда бил алышу оештырылды. 40 кг.да Фирдүс Гыйбадуллин/Бөрбаш/, Рәнис Шәрипов/Норма/, Сәйдәш Шакиров/Смәел/, Ирек Хәйретдинов/Балтач/, 55 кг.да- Сөләйман Галимов/Бөрбаш/, Камил Ганиев/Яңгул/, Салават Рәхимҗанов/Көшкәтбаш/, Баязит Мөхәммәтгалиев/Балтач/ призерлар булдылар.

Бу атнада тагын көрәшәчәкбез. Яңгулда Гаделфәрт Рәфыйков истәлегенә ярышларда. Көтәбез барыгызны да!

Нурзада Сәмигуллин.Балтач бистәсе.

Балтачка килгән саен шаккатып кайтып китәм…

Фәһим Кадыйров /Кукмара кунагы-РСФСРның спорт остасы/: “Көрәш дөньясында кайнаган вакытымда кайларда гына булырга туры килмәде миңа. Ә менә сезнең районга килгән саен ниндидер бер яңалык алып, шаккатып кайтып китәм. Болай да оештырып була икән ул, эшне Безгә сездән бик күп нәрсәләрне өйрәнәсе бар икән әле. Эх, районыбыздан бер генә җитәкчене алып килеп күрсәтәсе иде сездәге хәлләрне”.
Хәлил Хаҗиев /ярышларыбызның төп иганәчесе/: “ Билгеле, ярышларыбызны елдан-ел матуррак итеп оештырырга тырышабыз. Иң мөһиме, безгә килгән һәркем көрәшеп кенә калмыйча, чынлап торып кунак булып та кайтып китәргә тиеш. Аннан тагын бер фикерем бар, районда узып баручы ярышларга җитәкчеләр урынына балаларны җыюны оештырсагыз, барыбыз өчен дә отышлырак булыр иде. Балалар үзләренә берникадәр тәҗрибә туплап кайтып китәрләр иде”.
Азат Әхмәдуллин /көрәш өчен янып –көеп йөрүче әти/: “Улым көрәшкәндә кыл өстендә утыргандай утырдым. Районыбызның чемпионы булса да, ярышка Лаеш, Казан, Кукмарадан килгән көчле көрәшчеләр белән бил алышу Даянга күп сынаулар тудырды. Бик көчле малайлар килгән. Аннан үземдә шундый фикер туды, зурлар белән көрәштерү, травма алу куркынычын арттыра икән. Киләсе ярышларда истә тотарга кирәк икән әле, моны”.
Динар Кәримуллин /безнең районны аеруча үз итүче, Татарстанның “алтын” батыры- Лаеш кунагы/: “Рәхмәттән башка сүз юк сезгә. Районыгызга килгән саен, рухланып кайтып китәм биредән. Кунакчыл, гадел халык сез”.
Фәнис Шәрипов /районыбызның көрәш федерациясе рәисе/: “Мин Хәлил Әгьләмовичның фикерләре тулысынча килешәм. Инде без аны практикага кертә башладык. Яна ел алдыннан узган Татарстан Чемпионатына бер автобус бала алып бардык, инде олыларыбызны Муса Җәлил истәлегенә укучы ярышларга алып баруны күзаллап торабыз. Алдагы ике ярыштагы чыгышларыбыз бик үк куандырырлык булмаса да, кимчелекләребезне бетерү өстендә эшли башладык. Зурларыбызның сафлары сирәкләнә башлады, бөтен өметебез шушы яшьләребездә. Аллаһка шөкер, эшебез системалы рәвештә бара башлады”…
Әле менә өченче елын гына узучы “Маяк” җәмгыяте призына оештырылган ярышларда төрле фикерләр ишетергә туры килде. Нинди генә фикер булса да, чын дәрәҗәсендә үз югарылыгында оештырылган ярыш булды бу. 2007 елда һәм аннан соңгы елларда туган балалар арасында узучы ярышларыбызга 15 командадан 95 көрәшче килгән иде. Традицияләребезгә тугры калып, ярышларыбызга килгән район башлыгы Рамил Нотфуллин үзенең үгет –нәсыйхәтләрен биреп, “Татарстан яшьләре” газетасы призына узучы ярышларда беренче-өченче урынны яулаган Балтачтан Аяз Хәйретдинов белән Шеңшеңәрдән Равшан Галиевларны котлап узды. Федерация рәисе аларга үз бүләкләрен тапшырды.
Бик кызу барды көрәшебез. Лаештан 40 килограммда чыгыш ясаган Зиннур Валиуллинның гына җитди травма алуы күңелләребезгә борчу салды, әлбәттә. Җиңүчеләр булып түбәндәгеләр танылды.
36 кг.да-Инзил Габдебәров/Балтач/, Азат Галимов/Арбор/, Әмир Кәримов/Лаеш/, Данияр Гәрәев/Кукмара/.
40 кг.да- Рүзәл Галимуллин/, Динар Мухтаров/Казан/, Кәрим Мортазин/Кукмара/, Гадел Хөсәенов/Бөрбаш/.
45 кг.да-Кәрим Нәҗипов/Кукмара/, Ирек Бикбов/Чепья/, Ислам Галиев/Балтач/, Кәрим Бортников/Лаеш/.
50 кг.да-Илназ Гарфуллин/Нөнәгәр/, Билал Галимуллин/Бөрбаш/, Азамат Шакиров/Смәел/, Расул Шәйхиев/Арбор/.
55 кг.да-Фәһим Мөхәммәдиев/Смәел/, Кәрим Фазылҗанов/Норма/,Муса Хәмидуллин/Кукмара/, Ильяс Галеев/Малмыж/.
60 кг.да-Алмаз Камалов/Нөнәгәр/, Әхәт Әскәров/Арбор/, Камил Хәйдәров/Кукмара/, Ирек Гайнетдинов/Карадуган/.
65 кг.да-Ислам Хәмидуллин/Кукмара/, Мөхәммәт Гыйбҗадуллин/Бөрбаш/, Фидан Гарифуллин/Түнтәр/,Гадел Галимбеков/Бйрбаш/.
70 кг.да-Ислам Кәримуллин/Казан/, Ильяс Гимадиев/кукмара/, Ислам Йосыпов/Чепья/, Айзат Апанов/Салавыч/
.75 кг.да-Рияз Нәбиев/Балтач/, Нурсил Шәяхметов/Смәел/, Рәсүл Гимадиев/Бөрбаш/.
80 кг.да-Нияз Салихҗанов/Норма/, Ильяс Шакиров/Арбор/, Әсхәт Габделхаев/Балтач/,Ильяс Гыйльмуллин/Бөрбаш/.
85 кг.да-Әмир Миннегалиев/Смәел/, Илшат Сафиуллин/Кукмара/, Инсаф Нәбиев/Смәел/, Ильяс Биккинин/Карадуган/.
Авыр үлчәүдә-Равшан Галиев/Шеңшеңәр/, Даниил Харитонов/Лаеш/,Фәнил Закиров/Норма/.Илназ Гарифуллин/Шеңшеңәр/.

Нурзада Сәмигуллин.Балтач бистәсе.